Lublin, Ehem. Nationalsozialist. Konzentrationslager Lublin-Majdanek, Mausoleum
Lublin, Obóz koncentracyjny na Majdanku
Niem. obóz koncentracyjny KL Lublin działający w l. 1941–44. Zaplanowany jako obóz pracy dla ok. 250 tys. więźniów, 1943 przekształcony w obóz koncentracyjny. Podlegało mu kilka mniejszych obozów, m.in. w Lublinie na terenie d. lotniska Plagego-Laśkiewicza i przy ul. Lipowej, obozy pracy w Budzyniu, Radomiu, Bliżynie i Warszawie. Przez obóz przeszło ok. 150 tys. więźniów, którzy w większości trafiali bezpośrednio do komór gazowych. Liczbę ofiar szacuje się na 78 tys., w tym 59 tys. Żydów. Wyzwolony 23 lipca 1944 po wkroczeniu do Lublina Armii Czerwonej. W sierpniu PKWN w porozumieniu z ZSRR powołał Pol.-Radziecką Komisję Nadzwyczajną do zbadania zbrodni hitlerowskich popełnionych na Majdanku, a w listopadzie utworzono Państwowe Muzeum na Majdanku, które 1947 uzyskało status centr. instytucji państwowej. W 1969 z inicjatywy Rady Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa oraz Towarzystwa Opieki nad Majdankiem wzn. monumentalny pomnik proj. W. Tołkina, złożony z dwóch cz.: pomnika-bramy i mauzoleum.
Brama poprzedzona Drogą Hołdu i Pamięci, wzdłuż której sześć zniczy z wyrytymi datami: „1939”, „1940”, „1941”, „1942”, „1943”, „1944”, w dalszej cz. zagłębiona ok. 2,5 m poniżej poziomu placu, o bokach wyk. z nieregularnych bloków granitu. Monumentalna brama o wys. 10,8 m, szer. 34 m, głęb. 7,6 m, z niskim prześwitem, wyk. z betonu o chropowatej pow. W odległości ok. 1,3 km od bramy Mauzoleum, do którego wiedzie wąska, asfaltowa Droga Hołdu i Pamięci. Ta cz. pomnika, w formie masywnej okrągłej kopuły o średnicy ok. 35 m, wspartej na trzech betonowych blokach, kryje kopiec, w którym złożono prochy ofiar obozu, oświetlony przez otwór pośrodku kopuły.
Brama poprzedzona Drogą Hołdu i Pamięci, wzdłuż której sześć zniczy z wyrytymi datami: „1939”, „1940”, „1941”, „1942”, „1943”, „1944”, w dalszej cz. zagłębiona ok. 2,5 m poniżej poziomu placu, o bokach wyk. z nieregularnych bloków granitu. Monumentalna brama o wys. 10,8 m, szer. 34 m, głęb. 7,6 m, z niskim prześwitem, wyk. z betonu o chropowatej pow. W odległości ok. 1,3 km od bramy Mauzoleum, do którego wiedzie wąska, asfaltowa Droga Hołdu i Pamięci. Ta cz. pomnika, w formie masywnej okrągłej kopuły o średnicy ok. 35 m, wspartej na trzech betonowych blokach, kryje kopiec, w którym złożono prochy ofiar obozu, oświetlony przez otwór pośrodku kopuły.
