Lublin, Freilichtmuseum des Lubliner Dorfs, Glockenturm aus Motycz
Lublin, Muzeum Wsi Lubelskiej, dzwonnica z Motycza
Utworzone 1970, otwarte 1979. Rozległe założenie krajobrazowe, podzielone na sektory poświęcone poszczególnym regionom województwa lubelskiego: Wyżynie Lubelskiej, Roztoczu, Powiślu, Podlasiu i Polesiu, Nadbużu oraz sektor dworski i miasteczkowy. Wnętrza większości budynków starannie urządzone za pomocą d. sprzętów. Do okazalszych należą: wiatrak z Zygmuntowa (1918), kuźnia z Urzędowa (1915), zagrody: z Urzędowa (1784), Niemiec (1890), Żukowa (2. poł. XIX w.) i Żabna (1895). C e r k i e w g r e c k o k a t. N a r o d z e n i a N M P , jedyna w Polsce cerkiew w zbiorach muzealnych, pełniąca równocześnie funkcję kultową. Wzn. 1759 w Uhrynowie (pow. sokalski, d. województwo lwowskie) pw. św. Michała Cudotwórcy, 1904–06 przeniesiona do Tarnoszyna (pow. Tomaszów Lubelski), 1947–60 rzymskokat., 1994 zakupiona przez parafię greckokat. w Lublinie, 1997–98 odtworzona na terenie muzeum, ponownie konsekrowana pw. Narodzenia NMP. Drewn., konstrukcji węgłowej, 3-dzielna, z przedsionkiem, nawą i sanktuarium flankowanym dwiema zakrystiami, zwieńczona trzema kopułami. Wewnątrz polichromia ramowo-ornament., pocz. XX w., ze śladami pierwotnej (XVIII w.). — Ikonostas z Teniatysk, 2. poł. XVIII w., wiązany z tzw. szkołą żółkiewską. Za ikonostasem Hodegetria, XVII w. Dzwonnica, wzn. 2. poł. XVIII w. w Lubyczy-Kniaziach przy greckokat. cerkwi par. św. Paraskewy (wzn. przed 1776). Drewn., na kam. podmurówce, 2-kondygnacyjna, z szerokim zadaszeniem i arkadkami w górnej kondygnacji, nakryta 8-połaciowym dachem namiotowym. W sektorze dworskim d w ó r z Ż y r z y n a, poł. XVIII w., drewn., konstrukcji węgłowej, od wewnątrz i z zewnątrz tynkowany, 1-kondygnacyjny z dachem mansardowym krytym gontem. Trzy spośród czterech elewacji z gankami kolumnowymi; wewnątrz cztery apartamenty złożone z izby i alkierza, dostępne z trzech sieni usytuowanych na osiach budynku. Wokół dworu zrekonstr. założenie ogrodowo-parkowe z ogrodem ozdobnym, parkiem krajobrazowym, gazonem z aleją dojazdową wysadzaną lipami, zespół folwarczny z czworakiem ze Starego Brusa, spichlerzem dworskim z Turki, sadem owocowym oraz spichlerzem dworskim z Piotrowic i dworkiem z Huty Dzierążyńskiej. W cz. zach. rekonstr. międzywojennego miasteczka z kompleksem kościoła rzymskokat. K o ś c i ó ł z M a t c z y n a, ok. 1686, nie używany od 1947, rozebrany i przeniesiony do muzeum 1980, rekonstr. 2000–02. Wyposażenie neobarok.: ołtarze boczne (1936) przeniesione z kościoła par. w Bończy. Prospekt organowy i ołtarz gł., 2000–02 (kopie wg oryginałów zachowanych w Matczynie).
Przy kościele dzwonnica z Motycza, plebania z Żeszczynki z ogrodem kwiatowym i sadem, spichlerz z Wrzelowca, publiczna studnia z Kijan, cmentarz z kopią bramy cmentarnej z Firleja i nagrobkami, XIX i pocz. XX w.
B r a m a z d w o r u S t e c k i c h w Ł a ń c u c h o w i e, drewn., konstrukcji słupowej, 3-arkadowa, kryta ozdobnymi daszkami pobitymi gontem z pazdurami. Wyk. 1903–04 w stylu zakopiańskim, na wzór bramy willi „Pod Jedlami” w Zakopanem, proj. S. Witkiewicza.
