Lublin, Kath. Kirche St. Stanislaus von Krakau, Gemälde der Kreuzigung
Lublin, Kościół św. Stanisława, obraz Ukrzyżowanie
Klasztor ufund. przez 
1342. Wtedy wzn. kościół halowy. Od XV w. rozwój sanktuarium wokół relikwii Krzyża św., przekazanych dominikanom przez bpa kijowskiego Andrzeja ok. 1420 (lub jeszcze XIV w. przez ruskiego ks. Grzegorza). Kaplica św. Krzyża na przedłużeniu nawy pn. wzn. ok. 1420. Ważny ośr. religijny (liczne bractwa) oraz naukowy (1586 nowicjat i studium formalne; 1644–86 studium generalne z prawem nadawania stopni), a także miejsce wydarzeń politycznych (wg tradycji w klasztorze podpisano akt unii lubelskiej, a od 1585 przechowywano tam akta trybunału). Kompleks niszczony przez pożary: 1505, 1550 i niemal doszczętnie 1575. Po tym ostatnim odbudowa kościoła i klasztoru, zapewne R. Negroni (wzm. w kontrakcie z 1591). Kaplice na zamknięciach naw bocznych i prezbiterium dobud. 1. poł. XVII w. Kościół przebud. z udziałem J. Wolffa, 2. ćw. XVII w. Ok. 1650–70 dobud. rzędy kaplic po bokach naw bocznych; 1668 przebudowa fasady (dodanie dzwonnic); 1728–29 dobudowa kaplic po pn. stronie prezbiterium. W 1. poł. XIX w. kościół w złym stanie (1818 przeznaczony do rozbiórki); remont. 1850–54. Klasztor skasowany przez Rosjan 1886 (deportacja ostatnich zakonników wywołała kilkudniowe rozruchy), kościół przekazany księżom diecezjalnym; 1938 zwrócony dominikanom; 1991 kradzież relikwii Krzyża św. K o ś c i ó ł orientowany. Pseudobazylika, 3-przęsłowa, z prezbiterium od pd., połączonym z korytarzem klasztornym i zakrystiami oraz licznymi kaplicami, od wsch.: Tyszkiewiczów (mieszcząca chór zakonny na zamknięciu prezbiterium), Rzewuskich i MB Ruszelskiej (przy pn. ścianie prezbiterium), Ossolińskich, św. Stanisława, Korczmińskich, Hulewiczów (przy nawie pn.) i Firlejów, Pszonków, św. Katarzyny i Szaniawskich (przy nawie pd.). Otwory zamknięte półkoliście, elewacje gładkie. Fasada poprzedzona kruchtą, zwieńczona 5-kondygnacyjnym szczytem, ujęta wysuniętymi przed lico niskimi wieżami o narożnikach opiętych pilastrami. Sklepienia kolebkowo-krzyżowe, w kaplicach kopulaste. Nawy rozdzielone smukłymi filarami, opiętymi parami pilastrów (o kapitelach z ornamentem małżowinowo-chrząstkowym) dźwigających pełne belkowanie, kontynuowane w prezbiterium. W zach. przęśle korpusu mur. chór muz., pod którym kruchta. Na sklepieniu prezbiterium malowidła ornament. (XVI w.) i figuralne (Triumf Wiary nad herezją ze św. św. Wincentym Ferreriuszem i Tomaszem z Akwinu, 2. poł. XVIII w.); w arkadzie tęczowej dekoracja sztukatorska (wyk. J. Wolff, ok. 1630). — Ołtarz gł., 1794, w formie przegrody oddzielającej kaplicę Tyszkiewiczów, z monumentalnym tabernakulum, po bokach którego ścianki na rzucie ćwierćkoła opięte pilastrami i odcinki proste z lustrami. Od strony chóru malowidła z dziejami relikwii Krzyża św. Kompleksowe wyposażenie wnętrza, wyk. S. Zeisel, 1756–61, złożone z dwóch ambon i dziesięciu ołtarzy: dwa przytęczowe, pierwotnie cztery przy filarach (z których zachowane po skasowaniu dominikanów przeniesione do in. kościołów), oraz w kaplicach: Pszonków, św. Katarzyny, Szaniawskich i św. Stanisława. Kosze ambon z figurkami aniołków i scenami z życia Chrystusa i Marii; na zapleckach Chrystus Dobry Pasterz i Wizja św. Jacka, na baldachimach św. św. Dominik i Tomasz. Ołtarze z ekspresyjnymi figurami świętych lub postaci alegor. oraz aniołów i puttów w zwieńczeniach. W pn. ołtarzu przytęczowym obraz MB w typie Hodegetrii (XVI w.?), pozostałe przeważnie zapewne współczesne ołtarzom, znacznie przemal. W kaplicy Hulewiczów ołtarz, wyk. M. Wurtzer mł. (?), 4. ćw. XVIII w., ze współczesnym mu obrazem Przemienienie Pańskie; w kaplicy Korczmińskich ołtarz, ok. 1800, z krucyfiksem, 4. ćw. XVIII w. i zapewne późniejszymi figurami. Organy, ok. 1800, wyk. J. Czapuciński, przebud. 1893 (L. Blomberg), 20-głosowe. W nawie pn. Nagrobek Piotra Firleja, 1619. W nawach bocznych cykl obrazów z dziejami relikwii Krzyża św., 1651–53; w prezbiterium Cuda relikwii Krzyża św., XVIII w.;
Ukrzyżowanie, k. XVIII w.;
Zdjęcie z krzyża, mal. F. Kołos, 1850. W kaplicy Szaniawskich obraz Pożar Lublina w 1719, ok. 1740, ze szczegółową panoramą miasta. K a p l i c a F i r l e j ó w ufund. 1615 przez Henryka Firleja, późniejszego prymasa, ukończona 1630 (J. Wolff). Wysmukłe wnętrze na rzucie kwadratu o zaoblonych narożnikach opiętych parami pilastrów, nakryte sklepieniem klasztornym z latarnią i listwowo-ornament. dekoracją sztukatorską. — Ołtarz, ok. 1630, z obrazem św. Dominik, mal. br. Reginald, oraz Pietà i figurami MB i św. Jan Chrzciciel, 1. poł. XVIII w. Nagrobek
K l a s z t o r odbud. po pożarze z 1575; 1618 rozbud. ku pd. (poszerzenie dziedzińca do ob. kształtu). Nowe skrzydło, mieszczące bibliotekę i archiwum, wzn. po 1670 (ukończone pocz. XIX w., przebud. 1901–02, proj. S. Weiss). Po kasacie klasztor przekazany na koszary, następnie opuszczony, ok. 1900 przejęty przez Towarzystwo Dobroczynności na sierociniec; 1938 zwrócony dominikanom. Po II wojnie światowej mieścił różne instytucje (m.in. od 1954 Teatr im. Andersena); gruntownie remont. 1994–2012. Złożony z trzech piętrowych skrzydeł o układzie przeważnie 1,5-traktowym, w narożniku pd.-wsch. 2,5-traktowym i 1-traktowego skrzydła pn., stanowiącego domknięcie krużganka między wirydarzem a wąskim podwórkiem przy pd. ścianie kościoła. Na pd. od prezbiterium kościoła, w przyziemiu pn. cz. skrzydła wsch. trzy zakrystie; na osi tego skrzydła kapitularz. Na osi skrzydła pd. sień przejazdowa; na wsch. od niej nowe skrzydło. Elewacje opięte pilastrami, między którymi podziały ramowe; na elewacji pd. skrzydła pn. zachowana dekoracja sztukatorska, 1. poł. XVII w. Na elewacjach nowego skrzydła dekoracja neorenes., ok. 1902: obramienia okienne, wieżyczki zdobiące szczyt pd.; na elewacji pn. skrzydła pd. gipsowe płaskorzeźby z tegoż czasu. W trzeciej zakrystii i kapitularzu sklepienia, k. XVI w., kolebkowe z imitacją żeber, w kapitularzu wsparte na 8-bocznym filarze. W drugiej zakrystii malowidła, po 1781, ze scenami Uczczenia relikwii Krzyża św. przez
i
oraz ołtarz marmoryzowany, k. XVIII w. W krużganku analogiczny ołtarz, w którym krucyfiks drewn. z kościoła dominikanów w Żółkwi (może J. G. Pinsel, zapewne po 1754, przed 1762). W pn. ramieniu krużganka obrazy: św. Róża z Limy, po 1668; św. Dominik, XVII w.; feretron z obrazami, 2. poł. XVII w.; cztery sceny historyczne, 2. poł. XVII w.: Odpędzenie Tatarów spod Wrocławia za wstawiennictwem bł. Czesława; Kazanie św. Wincentego Ferreriusza, mal. T. Muszyński, 1665; Chrzest władcy Monomotapy, 1683; Chrzest syna sułtana Ibrahima; portrety przeorów (XVII i XVIII w.). Figury św. św. Tomasza i Dominika, XVII w. W przyległym pomieszczeniu ekspozycja cennych szat i naczyń liturgicznych, m.in. srebrna monstrancja promienista z fund. J. Tyszkiewicza, 1. poł. XVII w., wysadzana klejnotami z emalii i kamieni szlachetnych; srebrna monstrancja o podstawie z figurą anioła i reservaculum, Włochy, 2. poł. XVII w. (?), korona i gloria Lwów 1797; kielich z fund. ławnika Jana Idzikowicza, 2. ćw. XVIII w.; puszka, wyk. F. Kausal, 1832; zespół szat, XVII i XVIII w.; krucyfiks z kości słoniowej, XVIII (?) w.; iluminowane księgi chórowe, XVI–XVII w., m.in. graduał 1578; portrety: Stanisława Witowskiego, ok. poł. XVII w.; Janusza Tyszkiewicza, ok. poł. XIX w. (wg oryginału z XVII w.).
External Image
Kasimir III., Polen, König
Kasimir III., Polen, König
(1310 - 1370)
Kazimierz III., Polen, König
Casimirus III., Magnus
Kasimir I., der Große, Polen, König
Kazimierz III., Polska, Król
Kazimierz III., Wielki
Kasimir, der Grosse
Casimirus, Magnus
Casimirus III., Polonia, Rex
Casimir III., Pologne, Roi
Casimir, le Grand
Kazimierz, Wielki
Kasimir III., Polen, König
- König
Geschlecht:
- Mann
Geboren:
- 30. April 1310
Gestorben:
- 5. November 1370
Geburtsort:
- Kowal
Sterbeort:
- Krakau
König von Polen 1333-1370
Familiäre Beziehungen
Piastowie, Familie
Władysław I., Łokietek, Polen, König (Vater)
(†1536) i przeniesiony z in. miejsca w kościele. Na ścianie obrazy: Sąd Ostateczny, poł. XVII w., i św. św. Dominik i Franciszek powstrzymujący gniew Boży, poł. XVIII w. Nad wejściem malowidło ścienne Chusta Weroniki, XVII w. K a p l i c a O s s o l i ń s k i c h ufund. 1624 przez Katarzynę Ossolińską dla bractwa różańcowego, od 2. poł. XVII w. pw. św. Jacka, od 1951 MB Opieki. Poprzedzona przedsionkiem (d. kaplica św. Krzyża?) na rzucie prostokąta; narożniki opięte przełamanymi pilastrami, dźwigającymi belkowanie. Nakryta sklepieniem kopulastym z latarnią, w pendentywach główki serafinów, w czaszy dekoracja listwowa. — Ołtarz, 4. ćw. XVII w. z obrazem MB Opiekunka Dominikanów, 1. poł. XVII w. (do 1886 na krużganku, później w kaplicy Szaniawskich). []b:p-ome00001568)K a p l i c a Ty s z k i e w i c z ó w, ufund. 1645 przez Janusza Tyszkiewicza, wojewodę kijowskiego, ukończona po jego śmierci przez Stanisława Witowskiego, kasztelana sandomierskiego, przy wsparciu Katarzyny z Tyszkiewiczów Jelcowej. Wzn. 1645–53 (J. Cangerle) z wykorzystaniem przyziemia wieży obronnej. Cz. dolna o gładkich ścianach na rzucie 4-boku, górna 8-boczna, nakryta owalną kopułą na wysokim bębnie. Elewacje w kondygnacji dolnej gładkie, zwieńczone ślepymi wieżyczkami w narożnikach wsch., górna o podziałach ramowych; okna zamknięte półkoliście. Wnętrze opięte narożnymi pilastrami. Dekoracja sztukatorska, wyk. G.B. Falconi, 1654–58: na trzonach pilastrów aniołki unoszące Arma Passionis, między oknami tamburu figury proroków z prefiguracjami Krzyża św., nad arkadą Chusta Weroniki oraz h.: Tyszkiewicza i Witowskiego. W czaszy kopuły malowidło ścienne Sąd Ostateczny, wyk. T. Muszyński, 1654–55. — Między pilastrami wielkie obrazy na płótnie, ok. 1658: Ukrzyżowanie, Znalezienie Krzyża św., Podwyższenie Krzyża św. (mal. T. Muszyński), oraz Przybicie do krzyża, Zdjęcie z krzyża (mal. A. Kuczewicz). Stalle, ok. 1658, z obrazami świętych dominikańskich w zapleckach. K a p l i c a M B R u s z e l s k i e j, pw. św. Andrzeja, wzn. 1728. — Ołtarz 1767–68 (?) z cudownym obrazem MB adorującej śpiące Dzieciątko, 1. poł. XVII w., wg tradycji szczególnie czczonym przez o. Pawła Ruszla (1693–1758), wybitnego teologa i pisarza religijnego zmarłego w opinii świętości. Na ścianach: obraz MB ze św. św. Franciszkiem i Dominikiem, Włochy (?), 1. poł. XVIII w.; portret o. Ruszla, XIX w. K a p l i c a R z e w u s k i c h, wzn. 1728–29 z fund. Eleonory Anny z Rzewuskich, wdowy po Karolu Aleksandrze Krasickim, na rzucie prostokąta prostopadłego do osi kościoła, zamkniętego półkolistą apsydą. Wnętrze opięte parami pilastrów, dźwigających pełne belkowanie i gurty. Sklepienia kolebkowe z lunetami ozdobione ornament. dekoracją sztukatorską i malowidłami (m.in. Przekazanie relikwii przez bpa Andrzeja i Święci dominikanie jako czciciele Krzyża św. i MB). W prezbiterium stiukowy portal o charakterze nagrobka, z popiersiem Rzewuskiej w medalionie i h. trzymanymi przez putta. — Ołtarz, ok. 1729, z obrazem MB Cudownego Medalika (zw. Paryską), mal. F. Pęczarski, 1838. Organy, ok. 1740–60, 5-głosowe (pierwotnie w chórze zakonnym).
K l a s z t o r odbud. po pożarze z 1575; 1618 rozbud. ku pd. (poszerzenie dziedzińca do ob. kształtu). Nowe skrzydło, mieszczące bibliotekę i archiwum, wzn. po 1670 (ukończone pocz. XIX w., przebud. 1901–02, proj. S. Weiss). Po kasacie klasztor przekazany na koszary, następnie opuszczony, ok. 1900 przejęty przez Towarzystwo Dobroczynności na sierociniec; 1938 zwrócony dominikanom. Po II wojnie światowej mieścił różne instytucje (m.in. od 1954 Teatr im. Andersena); gruntownie remont. 1994–2012. Złożony z trzech piętrowych skrzydeł o układzie przeważnie 1,5-traktowym, w narożniku pd.-wsch. 2,5-traktowym i 1-traktowego skrzydła pn., stanowiącego domknięcie krużganka między wirydarzem a wąskim podwórkiem przy pd. ścianie kościoła. Na pd. od prezbiterium kościoła, w przyziemiu pn. cz. skrzydła wsch. trzy zakrystie; na osi tego skrzydła kapitularz. Na osi skrzydła pd. sień przejazdowa; na wsch. od niej nowe skrzydło. Elewacje opięte pilastrami, między którymi podziały ramowe; na elewacji pd. skrzydła pn. zachowana dekoracja sztukatorska, 1. poł. XVII w. Na elewacjach nowego skrzydła dekoracja neorenes., ok. 1902: obramienia okienne, wieżyczki zdobiące szczyt pd.; na elewacji pn. skrzydła pd. gipsowe płaskorzeźby z tegoż czasu. W trzeciej zakrystii i kapitularzu sklepienia, k. XVI w., kolebkowe z imitacją żeber, w kapitularzu wsparte na 8-bocznym filarze. W drugiej zakrystii malowidła, po 1781, ze scenami Uczczenia relikwii Krzyża św. przez
External Image
Jan Kazimierz II., Polen, König
Jan Kazimierz II., Polen, König
(1609 - 1672)
Johann Kasimir II., Polen, König
Jan Kazimierz Waza
Johannes Kasimir II., Polen, König
Johannes Casimir II., Polen, König
Johann Casimir II., Polen, König
Joannes Casimirus II., Polonia, Rex
Johannes Casimirus II., Polonia, Rex
Johannes Casimirus II., Polen, König
Giovanni Casimiro II., Polonia, Re
Jean Casimir, Pologne, Roi
Johann II., Polen, König
Johann II. Kasimir Wasa
Jonas Kazimieras Vaza
Jonas Kazimieras Vaza
Jan Kazimierz II., Polska, Król
- König
- Herrscher
- Kardinal
Geschlecht:
- Mann
Geboren:
- 21. März 1609
Gestorben:
- 16. Dezember 1672
Geburtsort:
- Krakau
Sterbeort:
- Nevers
Poln. König aus der Familie der Wasa; Großfürst von Litauen; Kardinal; Herzog von Ratibor
Familiäre Beziehungen
Zygmunt III., Polen, König (Vater)
Konstancja, Polska, Królowa (Mutter)
Karol Ferdynand, Polen, Prinz (Bruder)
Ludwika Maria, Polen, Königin (Ehefrau)
Stanisław August II., Polen, König
Stanisław August II., Polen, König
(1732 - 1798)
Stanislaus II., Polen, König
Stanislaw August II., Poland, King
Stanisław August II., Polska, Król
Stanisław August Poniatowski II., Polska, Król
Stanislaus August II., Polen, König
Stanislaus Augustus II., Polen, König
Stanislaus August Poniatowski II., Polen, König
Stanislas-Auguste, King of Poland
Stanislas-Auguste II., Pologne, Roi
Stanislas-Auguste II., Polska, Król
Stanislas-Auguste Poniatowski II., Pologne, Roi
Stanislav August Poniatovskii
Stanislaus Augustus Poniatowski
Stanisław A. Poniatowski
Stanisław Antoni Poniatowski
Stanislas A. Poniatowski
Stanislas-Auguste Poniatowski
Stanislovas Augustas Poniatovskis
Stanisław II., Polska, Król
Stanisław August, Polen, König
Stanislaus August Poniatowski
Stanisław August Poniatowski
Stanisław II August, King, Poland
Stanislaus Augustus II., Pologne, Roi
Stanislaus Augustus II., Poland, King
Stanislav August II., Polen, König
Stanislav August II., Pologne, Roi
Stanislav August II., Poland, King
Stanislas Auguste II., Polen, König
Stanislas Auguste II., Pologne, Roi
Stanislas Auguste II., Poland, King
Stanislaus Augustus II., Polonia, Rex
Stanislavs Avgvstvs II., Polonia, Rex
Stanislaw August Poniatowski, Polen, König
Stanislaw August Poniatowski, Pologne, Roi
Stanislaw August Poniatowski, Poland, King
Stanislas-Auguste II., Polen, König
Stanislas-Auguste II., Poland, King
- König
Geschlecht:
- Mann
Geboren:
- 17. Januar 1732
Gestorben:
- 12. Februar 1798
Geburtsort:
- Wołczyn
Sterbeort:
- Sankt Petersburg
Poln. König aus der Familie der Poniatowskis; Großfürst von Litauen ; Geb. 1732 in Wołczyn, gest. 1798 in St. Petersburg. Poln. König aus der Familie der Poniatowskis und Grossfürst von Litauen
Familiäre Beziehungen
Stanisław Poniatowski (Vater)
